Ho gà ở trẻ em: Bệnh nguy hiểm, cần nhận biết sớm và điều trị kịp thời

Bệnh ho gà ở trẻ em từng là một đại dịch của thể giới. Là một bệnh lý đường hô hấp, lây lan nhanh từ người này sang người khác và dễ bùng phát thành dịch. Ho gà có thể gặp ở bất kỳ lứa tuổi nào nhưng phổ biến và nguy hiểm nhất là ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Bố mẹ cần hiểu rõ căn bệnh này, chủ động phòng tránh sớm cho con và điều trị ngay khi con có những triệu chứng đầu tiên.

Ho gà là gì? Tại sao trẻ dễ mắc bệnh ho gà?

Ho gà (whooping cough) là một bệnh nhiễm khuẩn cấp tính đường hô hấp, gây ra bởi vi khuẩn ho gà (Bordetella pertussis). Ho gà lan truyền do tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết đường hô hấp khi bệnh nhân nói, cười, ho hoặc hắt hơi. Bệnh có tính lây truyền cao, nhất là trong môi trường sinh hoạt nhỏ, khép kín như nhà ở, trường học… Bệnh đặc biệt nguy hiểm ở trẻ sơ sinh vì có thể gây suy hô hấp dẫn đến tử vong.

Bệnh ho gà ở trẻ em có nguyên nhân do vi khuẩn ho gà
Bệnh ho gà ở trẻ em có nguyên nhân do virus

Ho gà có thể gặp ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên có tới hơn 90% số ca mắc là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Nguyên nhân của tình trạng này là có nhiều trẻ dưới 5 tuổi chưa được tiêm phòng vắc xin ngừa bệnh ho gà hoặc tiêm chưa đủ 3 mũi. Hơn nữa, bệnh dễ lây lan trong cộng đồng, đặc biệt là trường học, trường mầm non, làm gia tăng số ca mắc bệnh ở trẻ em.

Nhận biết các triệu chứng ho gà ở trẻ em

Gọi là ho gà vì trẻ mắc bệnh sẽ có tiếng ho như tiếng rít của con gà trống khi gần hết tiếng gáy.

Ban đầu, khi vi khuẩn ho gà tấn công vào đường hô hấp sẽ bám vào lớp nhung mao và lông chuyển, sản sinh và giải phóng độc tố, làm tổn thương niêm mạc đường hô hấp và gây hoại tử. Các tổ chức hoại tử khi đó sẽ giải phóng histamin gây kích ứng đường hô hấp dẫn đến xuất hiện những cơn ho dữ dội, không kiềm chế được. Đây là một đặc trưng của bệnh ho gà, bởi dù có tiêu diệt được vi khuẩn ho gà thì cơn ho vấn kéo dài thêm một thời gian nữa do lượng histamin quá lớn vẫn còn tồn tại.

Ban đầu khi mới nhiễm vi khuẩn ho gà, trẻ thường không có dấu hiệu rõ ràng hoặc chỉ có những biểu hiện tương tự bệnh cảm lạnh thông thường.

Cụ thể, bệnh ho gà ở trẻ thường tiến triển qua 4 giai đoạn với những triệu chứng như sau:

Tùy từng giai đoạn triệu chứng bệnh trẻ sẽ khác nhau
Tùy từng giai đoạn triệu chứng bệnh trẻ sẽ khác nhau

Giai đoạn 1: Ủ bệnh

Vi khuẩn mới xâm nhập và bắt đầu phát triển. Trẻ không có bất kỳ triệu chứng đặc biệt nào. Thời kỳ ủ bệnh kéo dài từ 9 – 10 ngày.

Giai đoạn 2: Viêm long đường hô hấp

Trẻ bắt đầu có những triệu chứng tương tự các bệnh viêm đường hô hấp trên thông thường như sốt nhẹ, chảy nước mũi, ho húng hắng sau mới thành cơn. Trẻ sơ sinh có thể có những cơn ngừng thở ngắn. Thời gian khởi phát bệnh kéo dài từ 1 – 2 tuần. Giai đoạn này thường khó phát hiện bệnh do triệu chứng không rõ ràng, dễ chẩn đoán nhầm.

Giai đoạn 3: Khởi phát

Kéo dài từ 1 – 6 tuần, có thể tới 10 tuần hoặc hơn với các triệu chứng điển hình như:

  • Ho: Cơn ho kéo dài một cách tự nhiên hoặc do một kích thích nhỏ. Trẻ ho thành từng cơn, không dừng được, mỗi cơn có từ 15 – 20 tiếng ho liên tiếp, càng về sau càng yếu và giảm dần. Ho nhiều khiến trẻ mất sức lực, mệt mỏi, thiếu oxy, mặt tím tái, tĩnh mạch cổ nổi, chảy nước mắt, nước mũi. Trẻ dưới 6 tháng tuổi có thể bị ngưng thở vì ho nhiều.
  • Thở rít vào: Xuất hiện vào cuối mỗi cơn ho hoặc xen kẽ sau mỗi tiếng ho, tiếng rít nghe như tiếng gà. Trẻ sơ sinh rất khó nhận biết dấu hiệu này.
  • Nôn mửa: Ho nhiều có thể khiến trẻ buồn nôn hoặc nôn ngay sau đó.
  • Sốt nhẹ, chảy máu cam, xuất huyết kết mạc hay bầm tím quanh mi mắt dưới là những dấu hiệu kèm theo có thể có.

Giai đoạn phục hồi:

  • Cơn ho ít dần và ngắn lại, bệnh nhân hạ sốt. Tuy nhiên cơn ho có thể kéo dài nhiều tháng sau đó.
  • Ho là triệu chứng điển hình, giúp mẹ dễ nhận biết bệnh ho gà ở trẻ

Bệnh ho gà ở trẻ em có nguy hiểm không ?

Bệnh ho gà có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng cho trẻ sơ sinh, trẻ em khi chưa được tiêm phòng bệnh. Do ho dai dẳng kéo dài có thể khiến trẻ kiệt sức, nhất là ở trẻ sơ sinh bởi đề kháng còn yếu. Bệnh thường gây ra tình trạng thiếu oxy cho cơ thể dẫn tới nhiều biến chứng như:

  • Viêm phế quản, viêm phổi
  • Ho kéo dài, ngưng thở, tím tái, suy hô hấp, có thể gây tử vong
  • Lồng ruột, thoát vị ruột, sa trực tràng
  • Vỡ phế nang, tràn khí màng phổi
  • Viêm não (là một biến chứng nặng, tỷ lệ di chứng và nguy cơ tử vong cao)
  • Do vậy, bộ y tế luôn khuyến cáo rằng, ho gà là bệnh lý nguy hiểm, đặc biệt là với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ nếu chưa được tiêm chủng.
  • Bệnh ho gà có thể gây nguy cơ viêm phổi, viêm não, thậm chí tử vong ở trẻ em

Khi nào trẻ cần tới bệnh viện? Điều trị như thế nào hiệu quả?

Trẻ bị ho gà kèm theo 1 trong các yếu tố sau tiên lượng bệnh của trẻ sẽ là nặng:

  • Trẻ dưới 6 tháng, đặc biệt là dưới 3 tháng
  • Trẻ có nhiều cơn ho, thời gian ho kéo dài khiến trẻ đỏ hoặc tím mặt
  • Ăn uống kém, nôn nhiều
  • Cơn ngừng thở kéo dài, thở nhanh hoặc khó thở
  • Ngủ ít
  • Co giật
  • Viêm phổi

Khi nhận thấy những triệu chứng bệnh ho gà ở trẻ em kể trên, bố mẹ hãy nhanh chóng đưa con đến bệnh viện để được hỗ trợ, cấp cứu kịp thời.

Khi phát hiện các triệu chứng ho gà ở trẻ em cần đứa bé đến gặp bác sĩ sớm
Khi phát hiện các triệu chứng ho gà ở trẻ em cần đứa bé đến gặp bác sĩ sớm

Bác sĩ sẽ điều trị bệnh ho gà cho trẻ theo biện pháp khác nhau tùy thuộc vào tuổi tác, triệu chứng và mức độ nguy hiểm của bệnh.

Điều trị nguyên nhân: Sử dụng kháng sinh trước khi cơn ho xuất hiện theo chỉ định của bác sĩ. Tuy vậy, kể cả khi điều trị bằng kháng sinh, trẻ vẫn có thể bị ho sau đó. Không cho trẻ uống thuốc ho trừ khi có sự chỉ dẫn của bác sĩ. Trẻ dưới 6 tháng cần được điều trị sớm ngay khi nhận thấy triệu chứng bệnh.

Điều trị triệu chứng: Trẻ có thể được sử dụng thuốc hạ sốt, giảm đau, chống co giật… tùy thuộc vào triệu chứng bé mắc phải.

Điều trị tại nhà:

  • Chia nhỏ các bữa ăn hoặc cữ bú cho trẻ dễ hấp thu và tiêu hóa. Cho trẻ ăn các thức ăn lỏng, dễ nuốt
  • Đảm bảo đủ dinh dưỡng, tăng cường sức đề kháng cho trẻ
  • Tránh xa các chất kích thích đường hô hấp như bụi bẩn, khói thuốc, hóa chất
  • Vệ sinh thân thể, vệ sinh răng miệng cho trẻ. Súc miệng và rửa mũi bằng nước muối sinh lý thường xuyên.

Phòng bệnh ho gà cho trẻ như thế nào?

Tiêm phòng: Tiêm vắc xin phòng bệnh ho gà cho trẻ là biện pháp đạt hiệu quả phòng bệnh cao nhất, lên tới 90%.

Nên tiêm phòng vắc xin để tránh ho gà
Nên tiêm phòng vắc xin để tránh ho gà

Cách lý người bệnh: Cho trẻ tránh xa những người có dấu hiệu bị ho gà. Trường hợp nghi ngờ mắc bệnh, cũng không nên cho tiếp xúc với trẻ nhỏ.

Tóm lại, bệnh ho gà ở trẻ em là một bệnh lý truyền nhiễm rất nguy hiểm với nhiều biến chứng nặng. Bệnh cần được phát hiện sớm để có phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả. Chủ động tiêm phòng vắc xin là cách tốt nhất để giúp trẻ tránh xa căn bệnh này.

Vote

Điều trị viêm họng amidan, chữa viêm họng, viêm amidan mạn tính thực tế không hề đơn giản. Rất nhiều trường hợp đã tốn kém không biết bao nhiêu thời gian và tiền bạc mà bệnh vẫn không khỏi, thậm chí còn để lại những biến chứng nguy hiểm. Để giúp bệnh nhân “thoát khỏi” tình cảnh này, ngay trong bài viết này, cố vấn y khoa VTV2 sẽ tư vấn cách chữa bệnh tận gốc, không lo bệnh tái phát.

Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *