Theo một cuộc khảo sát, hiện nay có tới hơn 80% nữ giới tại Việt Nam bị nám da mặt trước tuổi 30. Tuy không đe dọa sức khỏe, tính mạng của phái đẹp nhưng tình trạng da liễu này lại gây mất thẩm mỹ, khiến chị em tự ti, e ngại. Do vậy, việc hiểu rõ về loại nám đang gặp phải để có phương án điều trị hợp lý là vô cùng cần thiết.

Nám là gì, phân loại?

Nám da là gì là câu hỏi được rất nhiều người đặt ra. Thực tế, đây là tình trạng da trên bề mặt da xuất hiện các đốm sắc tố có màu sắc đậm (vàng, nâu, cam…) do sự tăng sinh quá mức sắc tố melanin. Những đốm nám có thể xuất hiện ở mọi vị trí trên cơ thể, chủ yếu tập trung nhất ở má, trán, cằm…

Tình trạng nám khiến cho da trở nên thâm, bị sạm và tối màu lại. Nếu để lâu, chân nám có thể lan ra rộng khắp mặt và ăn sâu vào lớp hạ bì. Do đó, giải pháp điều trị kịp thời là điều quan trọng và cần thiết nhất.Nám da được chia thành 3 loại: Nám mảng, nám chân sâu, nám hỗn hợp.

• Nám mảng: Xuất hiện ở lớp ngoài cùng của da. Loại nám này có chân nông nên dễ dàng chữa trị. Chúng có đặc điểm là mọc thành từng vùng và dễ dàng lan ra toàn bộ khuôn mặt. 
• Nám chân sâu: Loại nám này có kích thước bằng đầu đũa, màu đậm, chân nám ăn sâu rất khó chữa trị. Chúng thường mọc nhiều ở 2 bên gò má.
• Nám hỗn hợp: Tổ hợp của nám mảng và nám chân sâu. Đây là loại nám thường gặp nhất. 

Nguyên nhân gây nám da phổ biến nhất

Có nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng này, trong đó có thể kể đến những nguyên nhân chính dưới đây:

• Rối loạn nội tiết tố: Rối loạn Hormone nội tiết trong cơ thể là một trong những nguyên nhân chính gây nám da. Sự rối loạn hormone nội tiết sẽ kích thích sự tăng sinh quá mức melanin. Từ đó tạo thành nám.
• Ánh sáng mặt trời: Tác động của tia UV trong ánh sáng mặt trời có thể hủy hoại da của bạn và gây nên các bệnh lý về da như nám, tàn nhang, ung thư da…
• Do di truyền: Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, trong nhà có người bị nám thì thế hệ sau có nguy cơ bị nám lên đến 80%.
• Chế độ chăm sóc da không hợp lý: Chế độ chăm sóc da không hợp lý và đúng cách cũng là một trong những nguyên nhân chính gây nên tình trạng nám da, tàn nhang. 
• Căng thẳng quá mức: Quá trình làm việc bị căng thẳng quá mức cũng là một trong những nguyên nhân khiến tình trạng nám, tàn nhang xuất hiện và phát triển mạnh hơn.
• Chế độ sinh hoạt không khoa học: Chế độ sinh hoạt ảnh hưởng rất lớn đến cơ chế nội tiết trong cơ thể. Thức quá khuya, sử dụng quá mức chất kích thích.

Đối tượng dễ bị nám da

Các thống kê gần đây cho thấy, thế giới có khoảng hơn 3% dân số bị nám da. Trong đó phụ nữ là chiếm tỷ lệ cao hơn cả, nhất là nữ giới sau độ tuổi trung niên. Ngoài ra, những người mang da màu (người châu Á, Địa Trung Hải, gốc Phi, Bắc Phi,…), tiền sử gia đình có người bị nám cũng có nguy cơ cao gặp phải tình trạng này.Theo các chuyên gia, sở dĩ nữ giới là đối tượng dễ bị nám da hơn là do những nguyên nhân sau:

• Nội tiết tố: Nội tiết tố và thâm nám, sạm da có mối liên hệ mật thiết với nhau. Nữ giới là đối tượng hay có sự thay đổi nội tiết tố nhiều hơn nam giới, điều này khiến tình trạng nám trở nên phổ biến hơn ở các chị em.
• Độ dày của da: Một số nghiên cứu đã chỉ ra làn da của nam giới dày gấp 7 lần nữ giới. Do vậy mà làn da của phái mạnh ít bị ảnh hưởng bởi các yếu tố gây hại từ môi trường xung quanh, từ đó sắc tố melanin ít được sản sinh và không tích tụ, hình thành nên đốm nám.
• Do quá trình sử dụng mỹ phẩm: Phái đẹp luôn sử dụng rất nhiều loại mỹ phẩm để chăm sóc da (gồm cả những loại không đảm bảo chất lượng), tỷ lệ này sẽ thấp hơn ở nam giới khi mà các quý ông ít khi chú trọng tới việc chăm sóc da mặt. Do đó mà nữ giới thường bị nám nhiều hơn nam giới.
• Hàm lượng collagen trên da: Collagen đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong quá trình hình thành các mô liên kết, tạo sự đàn hồi cho tế bào da. Trong khi đó, mật độ collagen trên da nam giới luôn cao hơn nữ giới, điều này lý giải tại sao mà ở cùng độ tuổi nhưng da của nam giới luôn săn chắc hơn phụ nữ và ít bị nám hơn rất nhiều.

Bị nám có chữa khỏi được không?

Các chuyên gia da liễu cho biết rằng nám da hoàn toàn có thể chữa trị được. Tuy nhiên, việc chữa trị cần phải lựa chọn đúng phương pháp. Quan trọng nhất, cần xác định việc điều trị là một quá trình lâu dài. Do đó, cần phải kiên trì.Tuy nhiên, việc điều trị nám da cần phải có những kiến thức, hiểu biết nhất định. Nếu áp dụng sai cách sẽ dẫn đến những hậu quả:

• Da khô rát, ngứa ngáy.
• Da bị mỏng.
• Da bị vàng.
• Da bị yếu và dễ bị kích ứng.

Chính vì vậy, khi quyết định điều trị nám da, cần tìm hiểu thông tin kỹ càng cũng như xác định được tình trạng, cơ địa da của mình. Từ đó, lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Lời khuyên là nên tham khảo ý kiến của các bác sĩ, chuyên gia da liễu để có phương pháp chữa trị hợp lý nhất.

Biện pháp chẩn đoán nám da thông dụng

Khi đến bệnh viện, cơ sở y tế chuyên khoa bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám vùng da tổn thương để xác định đó là bệnh nám, tàn nhang hay vấn đề da liễu khác. Trong quá trình thăm khám, cán bộ y tế có thể sử dụng đèn Wood – thiết bị chuyên dụng trong chẩn đoán bệnh da liễu để kiểm tra chính xác tổn thương trên da.Trong một trường hợp khác, sinh thiết tế bào da cũng có thể được chỉ định nhằm đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh. Tuy nhiên, đây là kỹ thuật tương đối hiện đại, không phải tất cả cơ sở y tế đều đủ khả năng thực hiện.

Các phương pháp điều trị nám da an toàn, hiệu quả

Nám da mặt là hệ quả của quá trình tích tụ quá mức sắc tố melanin dưới da. Bệnh do nhiều nguyên nhân khác nhau gây nên, do vậy để điều trị hiệu quả trước hết phải tìm được chính xác căn nguyên gây bệnh, đồng thời loại bỏ các yếu tố gây bất lợi cho làn da.Thông thường, thời gian trị nám có thể kéo dài từ vài tháng, lâu hơn là vài năm. Khoảng thời gian này ngắn hay dài còn tùy thuộc vào chế độ chăm sóc cũng như các phương pháp điều trị được áp dụng. Tuy hiện nay công nghệ hiện đại, y học đã rất phát triển nhưng chưa có phương pháp tối ưu, đặc hiệu trong chữa trị tình trạng này. Dưới đây là các biện pháp bệnh nhân có thể tham khảo:

Điều trị nám da tại nhà bằng phương pháp dân gian

Điều trị nám da bằng các phương pháp dân gian sử dụng các loại nguyên liệu thiên nhiên: nghệ tươi, mật ong, chanh, tía tô, trầu không, nha đam…Ưu điểm của các phương pháp dân gian là dễ sử dụng, nguyên liệu dễ kiếm, tiết kiệm thời gian.Một số cách điều trị nám bằng nguyên liệu thiên nhiên:

• Trị nám bằng bột nghệ: Bột nghệ có chữa curcumin giúp làm đều màu da, giảm đốm sắc tố trên da và ức chế sự tăng sinh của melanin. Bột nghệ có thể uống trực tiếp hoặc đắp bôi lên mặt. 
• Trị nám bằng mật ong: Mật ong có chứa các hoạt chất giúp tái tạo, phục hồi da, đẩy lùi các vết thâm, sạm. Giải pháp trị nám bằng mật ong được rất nhiều người sử dụng.
• Trị nám bằng trầu không: Tinh chất trầu không có khả năng đẩy lùi các đốm sắc tố trên da rất tốt. Trầu không được xay nhuyễn lấy nước và đắp lên da mặt.

Các phương pháp trị nám bằng thiên nhiên có nhược điểm là hiệu quả thường đến chậm và lâu dài. Do đó, nếu bị nặng, bạn nên áp dụng các phương pháp hiện đại. 

Xử lý nám, sạm da bằng phương pháp Tây Y

Phương pháp Tây Y mang lại hiệu quả điều trị nhanh chóng. Tùy thuộc vào cơ địa, tình trạng nám của mỗi người mà bác sĩ sẽ có chỉ định phù hợp. Hai biện pháp thường được chỉ định nhất là dùng thuốc và sử dụng công nghệ trị nám từ bên ngoài.

Điều trị nội khoa

Một số loại thuốc Tây y phổ biến dùng để chữa trị nám phổ biến là:

• Viên uống Transino White C: Thúc đẩy quá trình tuần hoàn máu, ngăn ngừa gốc tự do, ức chế sự tăng sinh melanin.
• Viên uống Fixlo Plus: Bảo vệ da khỏi quá trình lão hóa. ức chế sự tăng sinh quá mức của melanin.
• Thuốc bôi Tretinoin: Làm mờ các đốm sắc tố, thúc đẩy sự tái tạo của tế bào da mới. 
• Thuốc bôi chứa hydroquinone: Ngăn ngừa các vấn đề về sắc tố da, cải thiện làn da, làm đều màu da. 

Một điều cần lưu ý khi sử dụng thuốc Tây y là cần sử dụng theo chỉ dẫn của bác sĩ. Bên cạnh đó, các thành phần của thuốc phải không được gây ra tác dụng phụ. Nếu có biểu hiện bị kích ứng thì phải dừng lại ngay lập tức. Thực tế hiện nay có nhiều loại kem bôi trị nám da có tác dụng làm sáng, ngăn chặn sự phát triển của sắc tố melanin, giảm viêm da và kích thích tẩy da chết. Thành phần phổ biến của các loại kem này bao gồm axit kojic, axit tranexamic và hydroquinone.Thực tế các sản phẩm này đều giúp da trắng lên nhanh chóng đánh lừa giác quan của bệnh nhân khi nhìn vào. Thực chất sắc tố Melanin và vùng da nám vẫn còn, sử dụng những sản phẩm này kéo dài có thể dẫn đến tình trạng bào mòn da, gây lão hóa da.

• Ưu điểm: Mỹ phẩm trị nám thường có giá thành rẻ, dễ mua, dễ sử dụng.
• Nhược điểm: Đa số không mang lại tác dụng điều trị nám da mà chỉ giúp da sáng màu. Nhiều sản phẩm có tính lột tẩy khiến da yếu, mỏng, dễ bắt nắng. Mỹ phẩm giả bán tràn lan trên thị trường khiến người tiêu dùng khó lòng phân biệt.

Các can thiệp ngoại khoa

Theo các chuyên gia da liễu, việc sử dụng kem bôi chỉ có tác dụng với các trường hợp nhẹ, chân nám chưa ăn sâu vào trung bì và hạ bì của da. Còn đối với tình trạng nám chân sâu, các loại thuốc thông thường chỉ giúp làm sáng da, nâng cao độ đàn hồi cho làn da. Do vậy, ngoài việc dùng thuốc bệnh nhân có thể được tư vấn sử dụng một số biện pháp như:

• Chemical peeling: Có thể hiểu đây là kỹ thuật lột da hóa chất, thường được dùng cho trường hợp nám tập trung thành mảng lớn, nám hỗn hợp. Bằng việc sử dụng một số loại acid có nồng độ cao, Chemical peeling giúp loại bỏ tế bào sừng, tái tạo làn da, nhanh chóng làm mờ các đốm nâu trên khuôn mặt. Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp này là gây khô da, không thích hợp với làn da nhạy cảm.
• Laser trị nám: Là phương pháp sử dụng các tia laser phá hủy sắc tố melanin ở trung bì và hạ bì. Tùy thuộc vào tình trạng da của mỗi bệnh nhân mà bác sĩ sẽ có chỉ định sử dụng tia laser với bước sóng khác nhau. Phương pháp này cho hiệu quả sau khoảng 10-20 tuần.
• Đốt điện trị nám chân sâu: Phương pháp này dùng tia điện để phá vỡ cấu trúc của vùng da nám gây ra các tổn thương giả, đồng thời tạo ra các yếu tố kích thích nhằm tái tạo tế bào nâng cao khả năng phục hồi làn da đều màu. Tuy nhiên, hạn chế của phương pháp này là có thể gây sẹo lõm, sẹo lồi nếu không được chăm sóc đúng cách.

Loại bỏ nám da an toàn bằng thảo dược tự nhiên

Theo Y học cổ truyền,  nám da là do sự rối loạn nội tiết tố bên trong cơ thể và sự suy yếu các chức năng can thận. Đi từ căn nguyên này, YHCT chú trọng điều trị nám từ bên trong. Bên cạnh đó còn kết hợp cả việc bôi ngoài mang đến CƠ CHẾ ĐIỀU TRỊ KÉP, cho hiệu quả toàn diện. 

Các loại thảo dược được sử dụng như Kim Ngân Hoa, Linh Chi, Đan Sâm, Đương Quy, Bạch Thược, Liên Kiều, Diệp Hạ Châu… Chúng được phối trộn với nhau theo tỷ lệ và thành phần thích hợp khiến công dụng chữa trị được gia tăng đáng kể. Giải pháp YHCT mang đến phương pháp điều trị nám hiệu quả, an toàn, lành tính, được nhiều người sử dụng.

Bị nám da nên ăn gì, kiêng gì là tốt nhất?

Thói quen ăn uống có ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả điều trị nám. Do vậy, mỗi người nên chủ động xây dựng thực đơn khoa học để nhanh chóng đẩy lùi nám, lấy lại làn da mịn màng nhất. Dưới đây là top thực phẩm nên ăn và nên kiêng người bệnh nên “bỏ túi” ngay:

Danh sách thực phẩm nên ăn

Các thực phẩm tốt cho người bị nám da gồm:

• Thực phẩm giàu vitamin A: Đây là nguồn vitamin cần thiết cho hoạt động tái tạo da đồng thời hạn chế nguy cơ rối loạn hormone trong cơ thể. Vitamin A,có nhiều trong rau xanh, trái cây tươi, các loại nước ép từ rau của hoặc hoa quả…
• Vitamin B: Ổn định, cân bằng hàm lượng sắc tố trên da, giúp làn da đều màu hơn. Các thực phẩm giàu vitamin B gồm trứng gà, gạo lứt…
• Vitamin C: Ức chế quá trình lão hóa, củng cố sức đề kháng cho cơ thể, từ đó giúp làn da khỏe mạnh hơn. Loại vitamin này thường có nhiều trong các loại trái cây có múi, kiwi, cà chua,…
• Vitamin E: Đây luôn là nguồn năng lượng “vàng” cho làn da bị nám, tàn nhang. Việc bổ sung đầy đủ vitamin E giúp tăng cường độ ẩm, ngăn chặn sự khô ráp của làn da, đồng thời chống kích ứng hiệu quả.
• Một số thực phẩm khác: Mộc nhĩ, trà xanh, thịt trắng,… là những thực phẩm giúp kháng khuẩn, dưỡng trắng da,… nhờ vậy mà nữ giới luôn tự tin, tươi trẻ.

Danh sách thực phẩm nên kiêng

Bên cạnh những thực phẩm kể trên, người bị nám da cũng nên kiêng:

• Thịt bò: Là thực phẩm giàu protein nhưng lại làm tăng nguy cơ làm nám lan rộng, khó điều trị.
• Hải sản: Hải sản có thể gây kích ứng, ngứa ngáy ngoài da, mang đến cảm giác khó chịu. Đồng thời đây còn là thực phẩm làm tăng mật độ sắc tố melanin trên da.
• Đồ cay nóng: Những món ăn này dễ làm cho mạch máu giãn nở, từ đó làm nám gia tăng.
• Các chất kích thích: Đây là những “kẻ thù” số một của người bị nám, tàn nhang.

Biện pháp phòng tránh nám da mặt hiệu quả

Để ngăn ngừa tình trạng nám da lan rộng và điều trị nám hiệu quả, bạn cần lưu ý thực hiện tốt một số điều sau đây:

• Vệ sinh da mặt sạch sẽ bằng các sản phẩm chăm sóc da mặt phù hợp.
• Hạn chế sử dụng mĩ phẩm trang điểm. Nếu dùng thì phải tẩy trang sạch sẽ, cẩn thận.
• Bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời bằng các giải pháp như: Thoa kem chống nắng, che chắn cẩn thận khi đi ra ngoài. Hạn chế ra ngoài trong khoảng thời gian từ 10h sáng – 16h chiều vì đây là thời điểm ánh nắng mặt trời nhiều tia cực tím, dễ gây hại cho làn da.
• Giữ tinh thần vui vẻ, lạc quan.
• Ngủ đủ giấc, sinh hoạt đều đặn và điều độ. Tránh sử dụng thiết bị điện tử quá nhiều, nhất là thời điểm trước khi đi ngủ 30 phút.

Nám da là tình trạng da liễu không ai mong muốn. Do đó, mỗi người cần chủ động phòng tránh, hạn chế nguy cơ bị thâm nám, sạm da làm phiền. Khi có những dấu hiệu của bệnh, cần chủ động chăm sóc tại nhà, đồng thời tham khảo ý kiến chuyên gia để nhanh chóng đẩy lùi bệnh, lấy lại làn da trắng sáng, mịn màng.