Bệnh sạm da nghề nghiệp khá phổ biến hiện nay. Có thể bệnh không gây nguy hiểm tới tính mạng nhưng đặc biệt gây mất thẩm mỹ. Cả nam giới và nữ giới đều có thể mắc bệnh, gây ra không ít hệ lụy.

Bệnh sạm da nghề nghiệp là gì?

Bệnh sạm da nghề nghiệp là bệnh lý liên quan tới vấn đề lượng hắc tố trên da tăng bất thường. Những vùng da mắc bệnh bị đổi màu, thường bệnh phát ở những vùng da hở như trên mặt, cổ, thái dương, cổ tay, cẳng tay… rất mất thẩm mỹ.

Gọi là bệnh sạm da nghề nghiệp vì nguyên nhân gây bệnh liên quan đến chất tiếp xúc (chất quang động) và tác động từ ánh sáng mặt trời. Bệnh sạm da nghề nghiệp được Việt Nam công nhận là bệnh nghề nghiệp được hưởng bảo hiểm xã hội từ năm 1991.

Căn bệnh này được quan tâm bởi nó không chỉ là vấn đề sức khỏe mà còn là vấn đề tâm lý xã hội. Hắc tố melanin trên da là những hạt không đồng đều, sinh ra từ những tế bào nằm ở đáy tầng thượng bì của da.

Quá trình chuyển biến bệnh thường như sau:

• Da từ trạng thái bình thường qua màu vàng sáng
• Tiếp đến là màu nâu đen
• Cuối cùng là da thâm sạm dưới tác động của tia tử ngoại có trong ánh sáng mặt trời

Cách nhận biết bệnh sạm da nghề nghiệp

Bệnh sạm da nghề nghiệp có cả biểu hiện lâm sàng như sau:

• Cơ thể mệt mỏi
• Đau nhức đầu
• Mất ngủ
• Giảm trí nhớ
• Sụt cân
• Ăn kém ngon miệng
• Năng suất lao động giảm
• Nhịp tim chậm, giảm huyết áp
• Tại vùng da tổn thương sẽ có cảm giác ngứa, nóng rát.

Căn bệnh còn bộc lộ ngoài da ở những vùng da hở như má, cổ, trán, thái dương, bàn tay… Cả nam và nữ đều có thể mắc bệnh. Tuy nhiên tỷ lệ nam giới mắc bệnh ít hơn nhiều so với nữ giới. Các triệu chứng biểu hiện ngoài da thường là:

• Đỏ da
• Sau dần sẽ xuất hiện các dát da sậm màu (hay còn gọi là sạm da)
• Da khô, sạm thâm theo hình mạng lưới có vùng da teo xen kẽ, giãn mạch rõ và bong vảy

Để xác định chính xác có mắc căn bệnh này hay không có thể đo liều sinh vật dương tính < 4 phút; Porphyrin niệu từ 22,7 – 8,3g/l.

Những công việc dễ mắc bệnh sạm da nghề nghiệp

Bệnh sạm da nghề nghiệp thường gặp ở những người làm các công việc bụi bặm nhiều hoặc thường xuyên tiếp xúc với những chất quang động. Điển hình là: Xăng, dầu nhờn, dầu hỏa, dầu mazut, dầu đá phiến, benzen, parafin, anthracen, nhựa than, acridin,  bitum, nhựa đường, creosot, chì, bạc, hơi hydrocacbua, asen, than đen, sa thạch, hóa chất cao su, bức xạ ion hóa, hợp chất lưu huỳnh, phenol,…

Theo số liệu từ Viện Y học lao động & Vệ sinh môi trường (Viện Da liễu), bệnh sạm da nghề nghiệp có tỷ lệ khá cao như:

• Trên 60% ở công nhân luyện than,
• 24% ở ngành sản xuất thuốc lá
• 22% ở công nhân tẩm gỗ tà vẹt ngành đường sắt
• Hơn 20% ở ngành xăng dầu
• 24% ở công nhân rải nhựa đường…

Bệnh sạm da nghề nghiệp chữa được không và điều trị thế nào?

Bệnh sạm da nghề nghiệp có thể chữa được. Hiện nay có những phương pháp như chăm sóc da tại nhà, điều trị bằng thuốc và điều trị bằng công nghệ cao. Cụ thể như:

Chăm sóc da tại nhà

Những cách sau đây hy vọng rằng sẽ giúp bạn phần nào trong việc điều trị bệnh sạm da nghề nghiệp:

Dùng chanh tươi, mật ong và sữa chua không đường:

• Tất cả trộn lẫn theo tỷ lệ 1:1:1, trộn đều thành hỗn hợp đồng nhất.
• Bôi lớp mỏng lên vùng da bị sạm.
• Để yên 15 phút và rửa sạch da nhẹ nhàng với nước.
• Lưu ý, chanh có tính axit do vậy chỉ nên áp dụng phương pháp này 2-3 lần/tuần.

Trị sạm da nghề nghiệp bằng nha đam:

• Dùng 100gr gel nha đam.
• Xay nha đam cùng 1 ít nước vo gạo hoặc nước sạch sao cho tạo thành hỗn hợp đặc.
• Thoa hỗn hợp trên lên vùng da bị sạm.
• Giữ nguyên 15 phút và rửa sạch da bằng nước ấm, vỗ lại da bằng nước mát để se lỗ chân lông.
• Cách này rất lành tính nên có thể áp dụng mỗi ngày. Có thể làm hỗn hợp này nhiều lên và cất ngăn mát tủ lạnh dùng trong tuần khá tiện lợi.

Dùng nước ép dứa:

• Chỉ cần một ít nước ép dứa nguyên chất mỗi ngày là đủ.
• Sau khi rửa sạch vùng da bị sạm, dùng bông thấm nước ép dứa và thoa lên vùng da cần điều trị.
• Chờ 15 phút rồi rửa sạch da với nước mát.
• Nên làm 2 đến 3 lần một tuần da sẽ cải thiện đáng kể.

Dùng nước ép cà chua và mật ong

• Tương tự như nước ép dứa, bạn chỉ cần ép lấy nước cốt cà chua và trộn thêm 1 ít mật ong.
• Thoa đều dung dịch này lên những vùng da bị sạm và thư giãn trong 15 phút.
• Rửa sạch da bằng nước ấm.
• Mỗi tuần nên áp dụng từ 2 đến 3 lần.

Dùng dưa leo và mướp

• Gọt vỏ dưa leo và mướp non rồi ép lấy nước.
• Dùng bông gòn bôi lên da một lớp mỏng rồi rửa lại thật sạch sau 15 phút.
• Sử dụng kiên trì thường xuyên da sẽ được cải thiện nhanh chóng.
• Có thể ép sẵn và bảo quản ngăn mát tủ lạnh dùng trong tuần.

Điều trị bằng thuốc

Nếu không may mắc sạm da nghề nghiệp, người bệnh có thể sử dụng những sản phẩm sau:

• Thoa kem có chứa hydroquinone
• Bổ sung vitamin C liều cao
• Bổ sung vitamin tổng hợp
• Bổ sung các chất chống oxy hóa như L.cystine hoặc selen

Nếu bệnh nặng, vùng lan tỏa rộng các điều trị đề cập ở trên không mang lại hiệu quả thì có thể sử dụng phương pháp thủy châm. Tuy nhiên, phương pháp này cần có sự chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa. Thời gian điều trị bệnh trung bình khoảng từ 40 đến 60 ngày/đợt. Tùy vào hiệu quả điều trị mà bác sĩ sẽ chỉ định điều trị tiếp đợt 2 hoặc có thể kéo dài hơn.

Điều trị bằng công nghệ cao

Hiện nay còn có phương pháp điều trị bệnh sạm da nghề nghiệp bằng laser, bước đầu đã thu được kết quả khả quan. Nhưng theo các chuyên gia, phương pháp này cần được theo dõi và tổng kết thêm.

Lưu ý, trong thời gian điều trị căn bệnh này cần tuyệt đối tránh tiếp xúc với ánh sáng mặt trời và tránh tiếp xúc với tất cả các yếu tố gây bệnh.

Cách ngăn ngừa bệnh sạm da nghề nghiệp hiệu quả

Vì nguyên nhân dẫn tới sạm da nghề nghiệp xuất phát từ môi trường làm việc, do đó, các bác sĩ da liễu khuyên rằng nên chủ động có những giải pháp dự phòng tốt nhất, ngăn chặn nguy cơ mắc bệnh, giúp làn da luôn sáng mịn.

Đối với doanh nghiệp, cơ sở sản xuất…: Nên chú trọng đầu tư cải thiện điều kiện làm việc môi trường như thông gió, hơi hóa chất, hút bụi, dây chuyền sản xuất khép kín, tránh dây dính hóa chất, dầu mỡ, bụi than…

Đối với người lao động:

• Sử dụng đúng cách các phương tiện bảo hộ lao động.
• Hạn chế tiếp xúc với ánh nắng. Nếu phải làm việc lâu ngoài trời cần có biện pháp để chống nắng tốt.
• Sau thời gian làm việc, nên nhanh chóng vệ sinh da sạch sẽ.
• Chú ý ăn uống nhiều rau xanh, đa dạng thực phẩm để giúp cơ thể khỏe mạnh hơn.

Có thể thấy rằng, bệnh sạm da nghề nghiệp rất dễ mắc phải nếu không có biện pháp bảo vệ da đúng cách. Do đó, với những cách loại bỏ nám kể trên, bạn hãy tham khảo thật kỹ để có thể tìm cho mình giải pháp phù hợp nhất.