Ợ chua là gì? Nguyên nhân, các triệu chứng và cách xử lý hiệu quả

Sơn Ngọc 11:36 - 20/12/2023

4.7/5 - (3 bình chọn)

Bị ợ chua hay ợ nóng là tình trạng nóng rát ở trong lồng ngực, sau xương ức. Đây là hiện tượng bình thường của cơ thể, nhưng nếu nó xuất hiện quá nhiều thì có thể là triệu chứng của một số bệnh liên quan đến dạ dày. Lúc này bạn cần nắm được nguyên nhân, triệu chứng để có hướng điều trị kịp thời, tránh ảnh hưởng đến sức khỏe.

Ợ chua là gì?

Có lẽ nhiều người có chưa biết ợ chua tiếng Anh là gì. Được biết ợ chua tên tiếng Anh là Heartburn. Đây là tình trạng dịch vị trong dạ dày bị trào ngược lên thực quản gây cảm giác chua miệng, nóng cổ và tức ngực ở người bệnh. Tình trạng này xảy ra nhiều do bạn ăn quá no hoặc dùng nhiều đồ có cồn, đồ cay nóng, ăn xong đi nằm ngay.

Ợ chua là tình trạng dịch vị trong dạ dày bị trào ngược lên thực quản

Thống kê cho thấy, trong 1 tháng có đến 60% dân số gặp tình trạng này. Mặc dù hiện tượng ợ chua không quá nguy hiểm nhưng nếu bạn gặp với tần suất nhiều thì có thể đó là dấu hiệu của các bệnh về dạ dày. Mặc khác bị ợ chua đầy bụng cũng khiến sức khỏe, đời sống tinh thần của bệnh nhân bị ảnh hưởng.

Nguyên nhân phổ biến gây ợ chua đầy bụng khó thở

Ợ chua xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, theo thống kê từ các chuyên gia, bác sĩ, những nguyên nhân sau đây là phổ biến nhất.

Căng thẳng, stress kéo dài

Tâm lý bất ổn khiến hoạt động của hệ thống thần kinh thực vật bị ảnh hưởng và nó chi phối các hoạt động của dạ dày. Nếu hệ thần kinh bị kích thích, dạ dày sẽ tiết ra nhiều acid hoặc bị rối loạn nhu co bóp tiêu hóa thức ăn. Hai yếu tố này kết hợp lại gây áp lực cho dạ dày và kích thích mở các ban tâm vị, cơ vòng dưới thực quản. Kết quả là dịch chứa trong dạ dày trào ngược lên thực quản và gây ợ chua.

Căng thẳng cũng gây tăng cortisol. Hormone này làm ngăn cản các phản ứng tự nhiên bảo vệ dạ dày, kích thích sản sinh acid HCL, gây trào ngược. Và người bị căng thẳng thường xuyên sẽ gặp phải tình trạng ợ chua, nóng cổ.

Thói quen sinh hoạt, ăn uống

Ợ chua khó tiêu cũng là một trong những hệ quả của thói quen sinh hoạt và ăn uống không lành mạnh. Thức ăn được làm từ những thực phẩm không đảm bảo vệ sinh sẽ khiến dạ dày bị tổn thương, chức năng suy giảm và gây đầy hơi, đầy bụng.

Tinh bột và chất béo cũng là nhóm dưỡng chất khó tiêu. Nếu bạn ăn quá nhiều thì cơ thể sẽ cần một lượng lớn enzyme tiêu hóa để thực hiện phản ứng cắt nhỏ. Thức ăn sẽ bị tồn đọng nếu cơ thể không tiết đủ enzym và người bệnh sẽ thấy mình thường xuyên bị ợ chua đầy hơi. Tình trạng ợ chua đầy bụng kèm dịch trong dạ dày trào ngược đôi khi gây chua miệng.

Lạm dụng quá nhiều bia rượu, thuốc là cũng khiến niêm mạc dạ dày bị tổn thương, cơ chế tiết acid bị rối loạn và dịch vị dạ dày tăng bất thường. Điều này gây cản trở hoạt động tiêu hóa cũng như lên men thức ăn.

Ợ chua khó tiêu cũng là một trong những hệ quả của thói quen sinh hoạt và ăn uống không lành mạnh

Do hiện tượng loạn khuẩn

Hệ khuẩn trong đường ruột bao gồm những vi khuẩn có lợi và có hại. Tình trạng rối loạn tiêu hóa sẽ xảy ra nếu vi khuẩn có hại mạnh lên, vi khuẩn có lợi suy yếu. Điều này sẽ ảnh hưởng đến khả năng tiêu hóa ở đường ruột, các chất dinh dưỡng không được tiêu hóa hết sẽ bị lên men sinh, sinh khí và gây ợ chua đầy bụng khó thở.

Rối loạn nhu động ruột

Nhu động bình thường của ruột là nhu động kiểu cuộn sóng hoặc co bóp đẩy thức ăn xuống phía dưới để thực hiện các chức năng tiêu hóa. Nếu chức năng đường ruột bị rối loạn, nhu động sẽ vận động theo chiều ngược lại, đẩy thức ăn trở lại thực quản và gây ợ chua.

Béo phì

Người bị thừa cân, béo phì có nguy cơ cao bị ợ chua hơn những người khác. Các chuyên gia cho biết cân nặng quá cao sẽ gây áp lực cho dạ dày và cơ thắt thực quản ở dưới. Bên cạnh đó những người thừa cân có xu hướng tiêu thụ lượng lớn thức ăn và điều này khiến dạ dày bị quá tải, mất cân bằng axit và khiến tình trạng trào ngược trở nên nghiêm trọng hơn.

Dấu hiệu nhận biết tình trạng ợ chua

Những người bị ợ chua thường sẽ gặp những triệu chứng sau đây:

Đau bụng, chướng bụng.
Vùng xương ức, vùng ngực nóng rát như lửa, khó chịu.
Đau tức ngực và đau nhói mỗi khi nuốt thức ăn.
Đắng miệng, chua miệng.
Cảm giác vướng mắc ở cổ rất khó chịu.
Buồn nôn, nôn ói, đầy hơi.
Cảm giác tức ngực khi cúi hoặc nằm xuống.

Các triệu chứng này thường xuất hiện sau khi ăn no và xảy ra vào ban ngày. Khi nhận thấy những dấu hiệu này, người bệnh nên đi khám để được bác sĩ tư vấn và hướng dẫn điều trị đúng cách.

Ợ chua là bệnh gì, có nguy hiểm cho sức khỏe không?

Rất nhiều người thắc mắc liệu ợ chua là dấu hiệu của bệnh gì và có nghiêm trọng không, có gây ảnh hưởng đến sức khỏe không. Theo nhiều nghiên cứu, ợ chua là triệu chứng của những bệnh liên quan đến dạ dày như:

Trào ngược dạ dày: Người bệnh trào ngược dạ dày bị giảm trương lực cơ thắt ở thực quản dưới, tăng tiết acid, rối loạn nhu động co bóp. Thức ăn không được tiêu hóa sẽ bị lên men và gây ợ chua.
Viêm loét dạ dày: Viêm loét dạ dày gây tổn thương niêm mạc dạ dày và hoạt động tiêu hóa thức ăn tại dạ dày cũng bị rối loạn. Lúc này các enzyme tiêu hóa trong dạ dày không thể hoạt động bình thường vì lượng acid dư thừa quá mức.
Viêm hang vị: Hang vị là nơi bị gấp và tiếp xúc nhiều nhất với thức ăn, acid dịch vị nên nếu bị bệnh thì sẽ rất khó để chữa trị.
Viêm xung huyết dạ dày: Viêm xung huyết là hiện tượng niêm mạc dạ dày có điểm tụ máu màu đậm và nằm rải rác ở niêm mạc dạ dày. Những bệnh nhân bị viêm xung huyết cũng có thể bị ợ hơi do chức năng vận động của dạ dày bị rối loạn.

Về thắc mắc ợ chua có nguy hiểm không thì câu trả lời là điều này còn tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. Nếu đây chỉ là hiện tượng bình thường thì không đáng lo ngại, nhưng nếu nó là dấu hiệu của một trong những bệnh lý trên thì có thể bạn sẽ gặp phải những nguy hiểm như:

Viêm loét thực quản: Acid dạ dày tấn công liên tục vào niêm mạc thực quản sẽ gây viêm loét, chảy máu và người bệnh có thể bị nôn ra máu.
Viêm đường hô hấp: Acid dạ dày bị trào ngược gây tổn thương niêm mạc họng và lâu dài sẽ gây viêm họng, viêm thanh quản.
Chít hẹp thực quản: Thực quản bị acid dạ dày tấn công sẽ bị viêm loét và để lại sẹo, gây chít hẹp niêm mạc và người bệnh sẽ khó nuốt, buồn nôn.
Thực quản Barrett: Thực quản Barrett có thể gây ung thư thực quản, rất khó chữa trị.

Nếu không chữa trị đúng cách, người bệnh có thể gặp nguy hiểm

Một số phương pháp chữa trị ợ chua hiệu quả

Tình trạng ợ chua có thể khiến cuộc sống của bạn bị ảnh hưởng, vậy nên khi nhận thấy những dấu hiệu của bệnh thì bạn nên đi khám để được bác sĩ tư vấn hướng điều trị. Hiện nay có rất nhiều phương pháp giúp cải thiện tình trạng này, tùy thuộc vào nhu cầu cũng như mức độ của bệnh mà bạn có thể cân nhắc một trong những phương pháp sau.

Dùng mẹo chữa bệnh tại nhà

Cách chữa ợ chua dạ dày đơn giản ngay tại nhà đó là dùng các thảo dược xung quanh. Cách chữa này được nhiều người áp dụng vì dễ thực hiện, an toàn và tiết kiệm chi phí. Một số thảo dược được dùng để chữa ợ chua chướng bụng có thể kể đến như:

Dùng lá đinh hương: Đinh hương có thể giúp giảm các cơn ợ nóng và hỗ trợ hệ tiêu hóa hiệu quả. Người bệnh dùng lá đinh hương rửa sạch rồi nhai trực tiếp sau khi ăn no. Cách làm này sẽ giúp giảm tình trạng ợ hơi và làm dịu những niêm mạc bị tổn thương. Bạn nên áp dụng mỗi ngày 1 lần để thấy được hiệu quả.
Gừng kết hợp chanh: Gừng có tác dụng chống viêm và làm lành tổn thương. Trong khi đó chanh có thể sát khuẩn và khử mùi hiệu quả. Bạn dùng gừng, mật ong và nước cốt chanh pha cùng nước ấm và uống sau khi ăn no. Cách này sẽ giúp kích thích tiêu hóa và thức ăn nhanh chóng được chuyển xuống ruột non, tránh ứ đọng.
Uống trà hoa cúc: Trà hoa cúc từ lâu được biết đến là thức uống giúp an thần, dịu thần kinh, qua đó làm ổn định đường ruột, không bị rối loạn. Dịch vị dạ dày cũng không bị đẩy ngược lên trên gây ra ợ chua. Bạn có thể dùng trà hoa cúc trước khi đi ngủ khoảng 30 phút mỗi ngày.

Các thuốc Tây y giảm triệu chứng bệnh

Hiện nay trên thị trường có khá nhiều loại thuốc chữa ợ chua ợ nóng mà không cần kê đơn. Bạn có thể tham khảo những thuốc chữa ợ chua ăn không tiêu như:

Thuốc trung hòa acid: Thuốc Maalox, Mylanta, Alka – Seltzer, Rolids,…
Thuốc ngăn chặn tiết axit: Thuốc Zantac, Axid, Pepcid, Tagamet,…
Thuốc ức chế bơm Proton: Thuốc Omeprazole, thuốc Esomeprazole, thuốc Rabeprazole,…

Các loại thuốc Tây đôi khi sẽ gây ra tác dụng phụ như buồn nôn, mẩn ngứa,…. Nếu bạn gặp tình trạng này thì nên dừng uống và tham khảo ý kiến bác sĩ để có hướng xử lý khác phù hợp hơn.

Dùng Đông y chữa bệnh

Đông y chữa ợ chua dựa trên tiêu chí cân bằng âm dương trong cơ thể làm gốc. Ngoài ra, các vị thuốc Đông y cũng giúp bồi bổ cơ thể và lưu thông khí huyết, giúp cơ thể khỏe mạnh và ngăn bệnh tái phát.

Bài thuốc số 1: Dùng tía tô, biển đậu, xương bồ, hoàng kỳ, hoài sơn, lá đắng, sâm đại hành, trần bì, chỉ xác, sinh khung, đương quy, lá lốt, bạch truật, cây ngũ sắc. Các vị thuốc rửa sạch và sắc cùng nước uống 2 ngày 1 thang.
Bài thuốc số 2 (Sơ can bình vị tán): Dùng tam thất, bạch thược, ô tặc cốt, bắc sài hồ, kim ngân hoa,… giúp chống ợ hơi, ợ chua, giảm viêm, giảm đau và phục hồi những tổn thương ở niêm mạc dạ dày. Bài thuốc được nhiều người tin tưởng lựa chọn và được giải quyết tận gốc, không tái phát tình trạng sợ chua.
Bài thuốc số 3 (Nhất Nam Bình vị khang): Gồm sài hồ bắc, xuyên khung, huyền hồ, đẳng sâm bắc, bạch linh, đương quy, ô dược, ô tặc cốt,… Bài thuốc giúp điều trị ợ nóng, ợ chua, khôi phục chức năng của dạ dày, làm lành những tổn thương và phòng bệnh tái phát hiệu quả.

Nhất Nam Bình vị khang chữa bệnh về dạ dày hiệu quả

Địa chỉ chữa ợ chua đau dạ dày hiệu quả và uy tín

Nếu tình trạng bệnh không thể cải thiện tại nhà thì bạn cần đến những địa chỉ uy tín để được bác sĩ khám chữa, tránh để bệnh gây nguy hiểm đến sức khỏe. Theo kinh nghiệm từ nhiều người, bạn nên lựa chọn những địa bệnh viện phòng khám lớn, uy tín và đáp ứng những yêu cầu sau đây:

Địa chỉ được cấp đầy đủ giấy phép hoạt động từ cơ quan có thẩm quyền.
Có đội ngũ bác sĩ tay nghề cao, nhiều chuyên môn và kinh nghiệm trong khám chữa bệnh về tiêu hóa, dạ dày.
Có đầy đủ trang thiết bị hiện đại và chất lượng đáp ứng mọi nhu cầu khám chữa của người bệnh.
Địa chỉ y tế sở hữu bằng khen được cơ quan Nhà nước trao tặng.
Nhiều người bệnh đánh giá cao khi đến khám chữa, chất lượng dịch vụ tốt.
Chi phí khám chữa bệnh hợp lý, không quá cao so với chi phí chung hiện nay.

Dựa trên những tiêu chí trên thì những địa chỉ sau đây có thể là lựa chọn phù hợp với những ai đang bị đau dạ dày, ợ hơi, ợ chua:

Khoa Tiêu hóa – Bệnh viện Bạch Mai – Số 78 đường Giải Phóng, Phương Đình, Hà Nội.
Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc – Ngõ 70 Nguyễn Thị Định, Thanh Xuân, HN.
Bệnh viện Đại học Y Hà Nội – Số 1 phố Tôn Thất Tùng, Q.Đống Đa, Hà Nội.
Nhất Nam Y Viện – Biệt thự đường Nguyễn Khánh Toàn, Cầu Giấy, TP Hà Nội.
Bệnh viện Chợ Rẫy – 201B Nguyễn Chí Thanh, HCM.

Bệnh viện Đại học Y được nhiều người tin tưởng

Đang bị ợ chua ăn gì và kiêng gì tốt nhất?

Chế độ ăn uống rất quan trọng với những ai đang bị ợ chua. Nếu ăn uống đúng cách tình trạng này sẽ được cải thiện nhưng nếu bạn dung nạp nhiều thực phẩm có hại thì bệnh sẽ nặng hơn và khó điều trị.

Sau đây là một số thực phẩm tốt cho những ai đang bị ợ chua:

Bổ sung thực phẩm nhiều đạm để trung hòa acid trong dạ dày, giúp quá trình co bóp của dạ dày trở nên dễ dàng hơn.
Ăn những trái cây có lượng acid thấp như: Chuối, đu đủ chín, dưa hấu, táo, lựu,…
Bổ sung yến mạch để giúp bạn no lâu nhưng không gây ợ chua.
Ăn bánh mì để giúp hấp thu bớt acid dịch vị bị dư thừa trong dạ dày.
Bổ sung sữa chua để cân bằng hệ vi sinh đường ruột, quá trình tiêu hóa dễ dàng hơn.

Ngoài những thực phẩm kể trên, bạn nên tránh ăn những nhóm đồ ăn sau:

Thực phẩm nhiều dầu mỡ không tốt cho dạ dày và gây khó tiêu, tăng cân.
Thức ăn cay nóng có thể gây kích ứng dạ dày và gây ợ chua.
Thịt đỏ chứa nhiều axit nên cũng không tốt cho sức khỏe.
Không nên ăn chocolate vì có thể gây giãn cơ vòng dưới thực quản.
Đặc biệt, không dùng đồ có cồn, cà phê, rượu bia,…

Bỏ túi cách phòng tránh ợ chua hiệu quả

Tình trạng ợ hơi có thể phòng tránh được bằng những mẹo đơn giản ngay tại nhà. Bạn có thể làm theo những gợi ý sau đây để giảm nguy cơ gặp tình trạng này.

Nên ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày và khi ăn nên ăn chậm, nhai kỹ để thức ăn dễ tiêu hóa.
Không mặc đồ quá chật.
Nếu bạn bị béo phì thì nên có kế hoạch giảm cân, luyện tập thể dục mỗi ngày để cơ thể khỏe mạnh.
Khi nằm nên nâng cao vai và đầu so với dạ dày.
Sau khi ăn nên đi bộ và dùng tay xoa nhẹ lên vùng bụng.
Điều chỉnh lại thời gian làm việc, học tập, không thức khuya và không căng thẳng quá nhiều.

Trên đây là những thông tin về tình trạng ợ chua. Khi đã biết được những nguyên nhân và triệu chứng của bệnh hy vọng bạn đã tìm được cách khắc phục bệnh phù hợp nhất. Bạn đừng quên có lối sống khoa học, lành mạnh để hệ tiêu hóa luôn khỏe và giảm các bệnh liên quan đến dạ dày, tiêu hóa.

Theo Y tế Bắc Kạn